Często są to osoby zdystansowane, bardzo eleganckie i czarujące, które używają swojego wdzięku, aby osiągać postawione cele i manipulować innymi. W biznesie działają na granicy z prawem i potrafią zniszczyć każdego oponenta, który stanie im na drodze. Psychopaci są bezwzględni, zimni i wyrachowani. Kiedy inni są zagubieni i przestraszeni, potrafią działać szybko i skutecznie, gdyż nie odczuwają lęku.
Psychopaci nie są ludźmi zdezorientowanymi, niemającymi kontaktu z rzeczywistością, ani nie cierpią na urojenia, halucynacje i głęboki, subiektywny dyskomfort, które na ogół towarzyszą zaburzeniom psychicznym. W odróżnieniu od osób psychotycznych, psychopaci są rozsądni, świadomi swojego postępowania oraz jego motywów. Ich czyny są rezultatem wolnego wyboru.
Robert D. Hare, “Psychopaci są wśród nas”
Osobowość psychopatyczna a kultura masowa
W kulturze masowej jest dobrze znany obraz Casanovy, którego można uznać za jednostkę o cechach psychopatycznych. Dzięki sprytowi i inteligencji potrafił oczarować i wykorzystać nie tylko kobiety, ale również mężczyzn. Utalentowany literacko podróżnik całkowicie odrzucił moralność, aby skupić się na zaspokajaniu swoich zachcianek i poszukiwaniu przyjemności. Nie martwił się o los wykorzystanych i porzuconych przez siebie kochanek – interesowały go wyłącznie zabawa i czerpanie przyjemności z życia. Dobrze znał się na ludziach, rozumiał ich zachowania i potrzeby. Wiedział, jak dopiąć swojego i owinąć sobie innych wokół palca.
Psychopaci postrzegają innych niemal jak przedmioty, którymi można posłużyć się dla własnej satysfakcji. Ich ulubionym celem są ludzie słabi i bezradni, których nie żałują, lecz wyśmiewają.
Robert D. Hare, “Psychopaci są wśród nas”
Jednostki o osobowości psychopatycznej (antyspołecznej) często zadają ból innym
Są wśród nich okrutni gwałciciele, mordercy, recydywiści, ale również sprytni finansiści, dopuszczający się oszustw finansowych, przebiegli politycy, umiejętnie manipulujący opinią publiczną oraz czarujący donżuani, uwodzący swoje ofiary w celu wyłudzenia od nich pieniędzy. Są to makiaweliści, którzy przed niczym się nie cofną, o nikim nie wspomną i niczego nie pożałują. Wydaje się, że są ze stali i obce im jest uczucie miłości.
Nastawieni są na wykorzystywanie innych i nie potrafią wiązać się z ludźmi. Jeśli już mają z kimś częstszy kontakt, to oznacza, że upatrują w tym jakąś korzyść.
Możliwe, że liczą na pomoc tej osoby w pracy lub żywią nadzieję, że wpłynie ona pozytywnie na ich karierę. Wiedzą, jak się zachować w różnych sytuacjach: kiedy się uśmiechnąć, kiedy zapytać o zdrowie chorowitej córki szefa. Nieraz są to osoby bardzo inteligentne, ale niestety zazwyczaj wykorzystują swoje zdolności, aby manipulować, dzielić, oszukiwać i zabierać.
Często można poznać je po tym, że przechwalają się swoimi przekrętami, podbojami miłosnymi i knowaniami, w celu wywarcia wrażenia na słuchach i zademonstrowania swojej władzy.
Wszyscy, nie wyłączając ekspertów, jesteśmy narażeni na ich oszustwa, kłamstwa i manipulację. Zręczny psychopata potrafi w każdym znaleźć czułą stronę i zagrać na niej koncert.
Robert D. Hare, “Psychopaci są wśród nas”
Osobowość psychopatyczna (antyspołeczna). Czynniki genetyczne
Pamiętajmy, że aby u dziecka rozwinęła się osobowość psychopatyczna, muszą współgrać ze sobą środowisko oraz genetyka. Wychowanie jest w stanie zminimalizować wpływ wielu dziedzicznych cech, w związku z czym rozsądni rodzice będą potrafili uchronić od złego najbardziej agresywnego malucha.
Badania przeprowadzone na jednostkach antyspołecznych pokazują jednak, że mają one pewne cechy temperamentalne, które stanowią podatny grunt na rozwinięcie się tego typu osobowości. Zaobserwowano u nich wyższy poziom agresji i niską reaktywność, co oznacza, że słabiej reagują na bodźce i mają wysoką odporność emocjonalną.
To wyjaśnia ich chęć ciągłego poszukiwania wrażeń i niezdolności do uczenia się na podstawie doświadczeń. Sytuacje, które u większości ludzi wzbudzają lęk, obrzydzenie, współczucie lub ból psychiczny, mogą nie wywołać u psychopatów żadnej reakcji. Potrafią znieść o wiele więcej niż reszta, a żeby coś poczuć, potrzebują o wiele mocniejszych wrażeń. Uważa się, że nie odczuwają lęku, w związku z czym nie obawiają się konsekwencji swoich działań.
Wymagające dziecko
Wrodzony wysoki poziom agresji powoduje, że takie dziecko jest trudno uspokoić, pocieszyć oraz okazać mu miłość. Nadpobudliwy, łatwo rozpraszający się maluch potrzebuje energicznego i aktywnego zaangażowania rodziców. Bardzo ważna jest w takiej sytuacji opieka ojca, skuteczne stawianie granic i oparta na miłości dyscyplina. Czasem jeden rodzic nie jest w stanie poradzić sobie z żywiołowym i agresywnym dzieckiem, więc warto w takiej sytuacji angażować w wychowanie malucha innych członków rodziny.
Im więcej jest chaosu w życiu dziecka oraz im mniej zaangażowania zmęczonych, nieprzygotowanych do swojej roli opiekunów, tym większe prawdopodobieństwo, że maluch nie nauczy się przestrzegania granic i ponoszenia konsekwencji za swoje impulsywne działania.
Energiczne dziecko, które jest wychowywane przez spokojnych, wycofanych rodziców, uczy się, że można ignorować potrzeby innych, robić to, na co ma się w tej chwili ochotę oraz wymigiwać się od ponoszenia konsekwencji za swoje zachowanie poprzez ucieczkę, oczarowywanie lub zastraszanie.
Osobowość psychopatyczna (antyspołeczna).Najważniejsze cechy
Wysoki poziom agresji i niska reaktywność emocjonalna
Jednostki o osobowości antyspołecznych poszukują mocnych wrażeń, gdyż tylko wtedy czują, że żyją. Okrutne sceny w filmach sprawiają, że większość ludzi odczuwa szybsze bicie serca lub przyspieszony oddech, organizm osób psychopatycznych natomiast na to nie reaguje. Ich układ nerwowy nie jest tak czuły i trudno je wyprowadzić z równowagi.
Nieumiejętność wyrażania emocji
Uczuciowy świat psychopatów nie jest dobrze znany, gdyż nie potrafią oni wyrażać swoich emocji. Najprawdopodobniej nie rozróżniają poszczególnych uczuć i przeżywają ogólny stan pobudzenia. Rozpoznają co się z nimi dzieje tylko w sytuacjach bardzo intensywnych odczuć, kiedy przykładowo są morderczo wściekli albo niewyobrażalnie szczęśliwi.
Brak lęku
Wygląda na to, że osoby psychopatyczne nie odczuwają lęku i z zimną krwią popełniają przestępstwa. W sytuacjach, w których inne osoby całkowicie obezwładniły lęk, potrafią dobrze analizować i działać.
Żądza władzy
Najważniejszą potrzebą jednostek antyspołecznych jest zdobywanie władzy i korzystanie z niej. Przyjmują postawę dominującą, agresywną i nieustannie demonstrują swoją siłę.
Impulsywne działanie
Osoby psychopatyczne nie czują, tylko działają. W sytuacjach, kiedy są pobudzone, natychmiast rozładowują napięcie, nie zważając na konsekwencje. Niektórzy badacze uważają, że jest to oznaka tego, że odczuwają lęk, tylko tak szybko rozładowują pobudzenie poprzez działanie, że nie da się zauważyć ich niepokoju lub zdenerwowania.
Niezdolność do miłości i przywiązania
Jednostki z osobowością antyspołeczną traktują inne osoby instrumentalnie, jako środek do osiągania różnych celów. Potrzeby seksualne mogą zaspokajać z przypadkowymi partnerami, których nigdy nie darzą głębszym uczuciem.
Zawiść
Chcą zniszczyć wszystko, czego zazdroszczą innym. Poniżają i deprecjonują to, co jest związane z uczuciowością i wrażliwą naturą człowieka. Gardzą emocjami, bliskością, szydzą z miłości. Bardzo chore jednostki o osobowości antyspołecznej potrafią zabijać ludzi, których uważają za atrakcyjniejszych lub szczęśliwszych.
Całkowity brak poczucia winy
To uczucie, które pozwala ludziom na naprawienie wyrządzonych innym krzywd, jest zupełnie nieznane jednostkom psychopatycznym. Swoim zachowaniem nieraz sprawiają ból innym, ale nie mają z tego powodu żadnych wyrzutów sumienia, w związku z czym nie powstrzymuje to je przed czynieniem zła.
Problemy z prawem
W zakładach karnych i poprawczych często trafiają się jednostki psychopatyczne, które lekceważą i łamią normy społeczne oraz prawa innych. Może się również zdarzyć, że osoba o cechach antyspołecznych nigdy nie trafi do więzienia, ale będzie działała na granicy z prawem lub krzywdziła swoich podwładnych, krewnych i przypadkowo napotkanych ludzi.
Polecam
Jeśli chcecie lepiej zrozumieć osobowość psychopatyczną, polecam obejrzenie poniższych filmów.
1. “Piraci z Karaibów” (2003; 2006; 2007);
Jack Sparrow (Johnny Depp) – lekka postać psychopatii.
Barbossa (2003; 2007) – poważne zaburzenie psychopatyczne.
2. Monty Brogan (Edward Norton) w “25. godzinie” (2002) – lekka postać psychopatii.
3. Elijah Price (Samuel L. Jackson) w “Niezniszcalny” – poważne zaburzenie psychopatyczne. Przeczytaj o innych typach osobowości:
Podziel się swoją opinią