Psycholog a psychoterapeuta. Czym się zajmują?

Psycholog a psychoterapeuta – jak ich odróżnić? Obaj zajmują się psychiką człowieka, jego zachowaniami, reakcjami na otoczenie, w tym na innych ludzi. Są to specjaliści z dziedziny zdrowia psychicznego, którzy uprawiają jednak odmienne zawody i posiadają inne kwalifikacje. Są zatrudniani w szpitalach, poradniach, placówkach edukacyjnych, fundacjach, prywatnych gabinetach, Domach Pomocy Społecznej, Ośrodkach Pomocy Społecznej, korporacjach. 

Pomimo tego, że psychologów możemy spotkać również w sporcie, biznesie, marketingu, transporcie, rekrutacji, PR-rze, w tym artykule będę mówiła tylko o tych specjalistach, którzy zdecydowali się pracować z różnego rodzaju problemami psychicznymi. Z psychoterapeutami sprawa wygląda jaśniej — wszyscy kształcą się w tym zawodzie, aby nieść ulgę w cierpieniu i pracować nad tym, aby poprawić samopoczucie swoich klientów. 

Psycholog a psychoterapeuta

	Psycholog	Psychoterapeuta
Wykształcenie	ukończone studia magisterskie z psychologii. Pamiętajmy jednak, że wielu psychologów nie kończy na tym swojej edukacji i kontynuuje naukę (na przykład psycholodzy kliniczni)	ukończone studia wyższe (niekoniecznie psychologia) oraz 4-letni kurs psychoterapeutyczny. Psychoterapeuci mają obowiązek odbycia własnej psychoterapii i stażu klinicznego w szpitalu na oddziale ogólnopsychiatrycznym
Obszar pracy	psychologowie udzielają pomocy psychologicznej zgodnie z obszarem, w którym się wyspecjalizowali (psychologia kliniczna, międzykulturowa, interwencja kryzysowa). Ich praca raczej jest krótkoterminowa i dotyczy konkretnego problemu, np.: pomóc ofierze przemocy. Psycholodzy kliniczni mają uprawnienia do samodzielnego przeprowadzenia diagnozy psychologicznej	nie ma kwalifikacji do przeprowadzania diagnozy psychologicznej. Zajmuje się szeroko pojętym pomaganiem, które może dotyczyć wielu problemów i aspektów ludzkiego życia. Może pracować jak krótkoterminowo, tak i długoterminowo; indywidualnie oraz z grupami, parami lub rodzinami. Jego celem jest zmniejszenie cierpienia klienta, który poszukuje pomocy. Psychoterapeuta może zajmować się każdym problemem, który wywołuje psychiczny ból lub dyskomfort klienta
Weryfikacja przydatności do zawodu	brak	dobre szkoły psychoterapeutyczne weryfikują swoich kandydatów, czemu służą egzaminie wstępny i rozmowy kwalifikacyjne
Wymóg superwizji	brak	psychoterapeuci mają obowiązek superwizowania swoich klientów. Pozwala to zweryfikować pracę terapeuty i chroni klienta przed mało skuteczną (lub szkodliwą) psychoterapią
Miejsce zatrudnienia	może być zatrudniony jak w placówkach publicznych, tak i prywatnych. Są to poradnie, szpitale, placówki oświatowe, fundacje, stowarzyszenia, domy dziecka	pracuje w tych samych miejscach co psycholog, choć częściej decyduje się na praktykę prywatną w gabinecie psychoterapeutycznym

Tab 1.Psycholog a psychoterapeuta porównanie

Psycholog. Wykształcenie

Psycholog to osoba, która uzyskała tytuł magistra z dziedziny psychologii. Psychologiem może zostać każdy, kto jest w stanie opanować materiał dydaktyczny, niezależnie od jego predyspozycji do pracy w obszarze zdrowia psychicznego. Zazwyczaj świeżo upieczony absolwent studiów psychologicznych nie ma uprawnień do zajmowania się pomaganiem. Może natomiast prowadzić działalność psychoedukacyjną, czyli organizować warsztaty i szkolenia.

Wielu psychologów jednak nie kończy swojego kształcenia po uzyskaniu dyplomu magistra i dodatkowo specjalizuje się w jakimś konkretnym obszarze: interwencji kryzysowej, psychologii klinicznej, sądowej, międzykulturowej.

Pamiętajmy: psycholog nie ma uprawnień do prowadzenia psychoterapii, chyba że szkoli się w tym kierunku. 

Psycholog kliniczny po uzyskaniu dyplomu magistra kończy również 4-letnią specjalizację z psychologii klinicznej i jest uprawniony do samodzielnego przeprowadzania diagnozy psychologicznej, wydawania opinii, zaświadczeń i orzeczeń. Zajmuje się profilaktyką zdrowia psychicznego, poradnictwem i udziela wsparcia psychologicznego.

Psychoterapeuta. Wykształcenia

Psychoterapeuta to osoba posiadająca wyższe wykształcenie, która ukończyła także co najmniej 4-letnie szkolenie z zakresu psychoterapii i przeszła weryfikację pod kątem przydatności do zawodu (tak przynajmniej to się dzieje w dobrych szkołach). Na ten zawód decyduje się sporo absolwentów psychologii, którzy chcą pracować w obszarze pomagania. Stąd też często widujemy informację, że ktoś jest i psychologiem, i psychoterapeutą. Tak być oczywiście nie musi. Szkolenie psychoterapeutyczne kończą również osoby mające inne wykształcenie wyższe, w tym lekarze, pedagodzy, socjolodzy, ale też ekonomiści czy informatycy.

Psychoterapeuci, w odróżnieniu od psychologów, muszą odbyć terapię własną i staż w szpitalu psychiatrycznym na oddziale ogólnopsychiatrycznym. Mają również obowiązek poddawania się superwizji, podczas której prezentują swoją pracę bardziej doświadczonym kolegom po fachu. To pomaga zweryfikować pracę terapeuty i uchronić klienta przed ewentualnymi błędami specjalisty.

Psycholog. W czym może być pomocny?

Psycholog zajmuje się konkretnym problemem i pracuje w ścisłym obszarze, w którym się wyspecjalizował. 

• Psycholog kliniczny ma uprawnienia do przeprowadzania diagnozy psychologicznej i testów psychometrycznych. Może zbadać naszą sprawność intelektualną, zasoby poznawcze, wydać opinię, zaświadczenie, orzeczenie.
  
• Psycholog w poradni psychologiczno-pedagogicznej doradzi, jak pomóc dziecku w trudnościach z nauką.
  
• Psycholog w szkole udzieli dziecku i rodzicom wsparcia, pomoże w rozwiązywaniu szkolnych konfliktów, przeprowadzi trening umiejętności społecznych, zauważy trudności dziecka i skieruje je do odpowiedniego specjalisty.
  
• Psycholog w Ośrodku Interwencji Kryzysowej udzieli wsparcia w nagłej i zarazem trudnej sytuacji życiowej (przemoc, utrata pracy, próba samobójcza, rozwód, katastrofa, utrata bliskiej osoby).
  
• Psycholog w ośrodku adopcyjnym pomoże przejść przez proces adopcji i przygotowuje rodziców do ewentualnych trudności.
  
• Psycholog w hospicjum będzie wiedział, jak rozmawiać z umierającą osobą i jej bliskimi.
  
• Psycholog w przedszkolu pomoże wykryć problemy na wczesnym etapie rozwoju dziecka i skieruje do odpowiedniego specjalisty.
  
• Psycholog z Telefonu Zaufania udzieli wsparcia psychologicznego, ale też da konkretne wskazówki w bardzo trudnych sytuacjach życiowych (gwałt, myśli samobójcze).
  
• Psycholog kliniczny w szpitalu przeprowadzi wywiad, zdiagnozuje i przeprowadzi rozmowę o charakterze wsparciowym.

Psychoterapeuta. W czym może być pomocny?

Pomimo tego, że psychoterapeuta nie jest lekarzem, psychoterapia jest rodzajem leczenia. Psychoterapeuta nie leczy ludzi zdrowych i zadowolonych ze swojego życia. Jest dla osób, które odczuwają ból lub co najmniej dyskomfort psychiczny. 

• Do psychoterapeuty może skierować nas lekarz, który uzna, że podłoże dolegliwości fizycznych może tkwić w psychice (tzw. psychosomatyka).
  
• Warto zgłosić się do psychoterapeuty z niepokojącymi objawami, które utrzymują się przez jakiś czas (obsesyjne myśli, ataki paniki, niepokój, uczucie guli w gardle, problemy ze snem, przymus robienia różnych rzeczy, objadanie się lub niedojadanie, widzenie/słyszenie czegoś, czego nie dostrzegają inni).
  
• Do terapeuty uzależnień warto zgłosić się, jeśli podejrzewamy, że możemy być uzależnieni od różnych substancji psychoaktywnych.
  
• Do psychoterapeuty warto pójść jeśli widzimy, że w naszym życiu coś się powtarza: przykładowo, wybieramy nieodpowiednich partnerów, zostaliśmy po raz kolejny wyrzuceni z pracy, mamy problem z dokończeniem rozpoczętych spraw, otaczamy się ludźmi, którzy nas wykorzystują.
  
• Psychoterapeuta będzie pomocny jeśli działamy w sposób impulsywny i (albo) mamy trudności z emocjami. Są zbyt intensywne (napady złości lub paniki, ataki histerii), za długo trwają (okresy przygnębienia i smutku, odczuwanie pustki, bezsensu, zagubienia), gwałtownie się zmieniają (nagłe i bezpodstawne zmiany nastroju). Warto szukać pomocy również jeśli nie potrafimy rozpoznać i nazwać swoich emocji, bo to może prowadzić do innych problemów, na przykład w relacjach.
  
• Psychoterapeuta może być pomocny w trakcie przechodzenia przez różnego rodzaju kryzysy życiowe (śmierć bliskiej osoby, choroba, problemy w małżeństwie, trudności natury egzystencjalnej).
  
• Musimy udać się do psychoterapeuty jeśli podejrzewamy u siebie zaburzenie psychiczne (depresja, choroba dwubiegunowa, nerwica natręctw, borderline (osobowość z pogranicza), mania, psychoza).
  
• Psychoterapeuta będzie pomocny jeśli mamy trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów. Jeśli nasze relacje nie są satysfakcjonujące, szybko się rozpadają, powodują ból i cierpienie.
  
• Do psychoterapeuty zgłaszamy się również jeśli nie potrafimy realizować swoich pragnień, czujemy, że życie ucieka nam przez palce, a my wciąż nie wiemy kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. Jeśli towarzyszy nam poczucie winy, wstydu, i nie możemy poradzić sobie z przeszłością. Jeśli chcemy coś zmienić w życiu, ale brakuje nam sił.

Pamiętaj: ani psycholog, ani psychoterapeuta nie są lekarzami, w związku z czym nie przypisują leków. Tym zajmuje się psychiatra. 

Jeśli chcesz pod kątem prawnym dowiedzieć się, kim jest psychoterapeuta, to kliknij w powyższy link.

Psycholog a psychoterapeuta. Prostowanie błędnych przekonań

• Psychoterapeuta nie jest lekarzem, w związku z czym nie może przypisywać leków.
  
• Psychoterapeuta nie musi być psychologiem, gdyż psychoterapeutami zostają również osoby z innym wykształceniem.
  
• Psychoterapeuta nie jest gorszym specjalistą jeżeli nie posiada wykształcenia psychologicznego. Mówią o tym badania.
  
• Psychoterapeuta nie prowadzi diagnozy psychologicznej. Tym zajmuje się psycholog.
  
• Studia psychologiczne nie przygotowują do zawodu psychoterapeuty.