Jakie objawy fizyczne charakteryzują chada i czy można je rozpoznać?

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) cechuje się wyraźnymi objawami fizycznymi, które zmieniają się w zależności od fazy zaburzenia. Kluczowymi sygnałami są m.in. problemy ze snem, nagłe zmiany energii oraz zaburzenia apetytu, a ich rozpoznanie jest fundamentalne w diagnostyce ChAD[1][2][4].

Charakterystyka ChAD – naprzemienność epizodów i specyfika objawów

Choroba afektywna dwubiegunowa to przewlekłe zaburzenie psychiczne objawiające się naprzemiennymi epizodami manii (lub hipomanii) oraz depresji. Diagnoza opiera się zarówno na obserwacji zmian nastroju, jak i towarzyszących objawów fizycznych charakterystycznych dla danej fazy choroby[2][3].

Typowe objawy depresyjne obejmują długotrwały spadek energii, brak motywacji, znaczące trudności ze snem i utratę apetytu. Mania lub hipomania charakteryzuje się z kolei wzmożoną energią, zmniejszoną potrzebą snu oraz impulsywnością. Objawy fizyczne są zależne od natężenia epizodu i mogą znacznie wpływać na codzienne funkcjonowanie[1][2][4].

Kryteria diagnostyczne, takie jak DSM-5, określają szczegółowo zakres i czas trwania poszczególnych objawów. Rozpoznanie wymaga minimum jednotygodniowego epizodu manii (dla ChAD I) lub dwutygodniowego okresu objawów depresji[1][2].

Objawy fizyczne w depresji – najważniejsze symptomy

Podczas epizodu depresyjnego u pacjentów z ChAD dominują objawy takie jak przewlekłe zmęczenie, spadek aktywności fizycznej i ogólna apatia. Wielu chorych doświadcza również zaburzeń snu, które mogą objawiać się jako trudności w zasypianiu lub przedwczesne wybudzanie się[1][4].

W fazie depresyjnej dochodzi też do istotnych zaburzeń apetytu – najczęściej obserwowany jest spadek łaknienia prowadzący do utraty masy ciała, często współistnieje także obniżone libido. Symptomy te trwają zwykle minimum dwa tygodnie i stanowią jeden z fundamentów diagnostyki tego zaburzenia[1].

Redukcja energii oraz spowolnienie ruchowe są wyrazem fizycznego obciążenia organizmu, które może prowadzić do dodatkowych problemów zdrowotnych, a także pogorszyć ogólny stan fizyczny chorego[1][4].

Objawy fizyczne w manii i hipomanii – jak je rozpoznać?

Epizody manii w ChAD odznaczają się wzmożoną energią, drażliwością oraz wyraźnie zmniejszoną potrzebą snu. Osoby doświadczające manii zwykle śpią krócej, nie odczuwając objawów zmęczenia. Równocześnie typowa jest wzrost aktywności seksualnej i obniżona kontrola impulsów[2][4].

Dodatkowo występuje gadliwość, przyspieszone ruchy i zachowania impulsywne, a także spadek potrzeby jedzenia, choć bywa również wzmożony apetyt i tendencja do niekontrolowanego spożycia posiłków. Stany te mogą, w przypadku manii, znacząco zaburzać codzienne funkcjonowanie chorego[2][4].

Hipomania ma łagodniejszy przebieg – objawy są wyraźne, jednak nie uniemożliwiają pracy ani funkcjonowania w społeczeństwie. Trwa zwykle krócej i nie prowadzi do poważnych konsekwencji społecznych czy zawodowych, jednak wciąż można zaobserwować podwyższoną energię i zmniejszoną senność[4].

Zaburzenia snu i apetytu – kluczowe wskaźniki zmiany fazy

Zaburzenia snu są jednym z najbardziej charakterystycznych objawów fizycznych w ChAD, różniących się w zależności od fazy. W depresji występuje bezsenność, fragmentaryczny sen lub zbyt wczesne budzenie się. W manii chory śpi bardzo mało, a mimo to nie odczuwa senności[1][4].

Zmiany apetytu są kolejnym sygnałem – w depresji to najczęściej utrata apetytu i spadek masy ciała, natomiast manii może towarzyszyć zarówno wzrost, jak i całkowity brak potrzeby jedzenia. Obserwacja tych parametrów ma znaczenie zarówno w diagnozie, jak i monitorowaniu zaburzenia[1][3].

Znaczenie obserwacji objawów fizycznych dla diagnozy ChAD

Rozpoznanie ChAD wymaga nie tylko analizy zmian nastroju, ale i uważnej obserwacji objawów fizycznych pacjenta. Zmęczenie, spowolnienie ruchowe, apatia czy nadmierna energia i impulsywność traktowane są jako podstawowe sygnały umożliwiające różnicowanie pomiędzy epizodami depresyjnymi a maniakalnymi[2][3].

Subiektywne odczucia chorego, takie jak dominujące wyczerpanie lub niemożność odpoczynku pomimo małej ilości snu, są równie istotne dla oceny stanu psychofizycznego. Regularna obserwacja tych zmian pozwala na szybszą i bardziej precyzyjną diagnozę oraz lepsze dopasowanie leczenia[2][3][4].

Podsumowanie: czy można rozpoznać ChAD po objawach fizycznych?

Objawy fizyczne towarzyszące ChAD są wyraźnie związane z fazą choroby i często poprzedzają lub wzmacniają objawy psychiczne. Zmęczenie, bezsenność, spowolnienie i utrata masy ciała dominują w depresji, natomiast wzmożona energia, zmniejszone potrzeby snu, impulsywność i wzrost aktywności seksualnej wskazują na manię lub hipomanię[1][2][4].

Dokładna analiza i obserwacja tych zmian mają kluczowe znaczenie w diagnostyce i monitoringu przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej, choć natężenie objawów może różnić się u poszczególnych osób[2].

Źródła:

• [1] https://apteline.pl/artykuly/choroba-dwubiegunowa-co-to-jest-objawy-i-leczenie-chad
• [2] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-i-zaburzenia-psychiczne,chad—co-to-za-zaburzenie–przyczyny–objawy-i-leczenie-chad,artykul,03750476.html
• [3] https://receptomat.pl/post/de/choroba-afektywna-dwubiegunowa-chad
• [4] https://psychiatra.bydgoszcz.eu/publikacje-dla-pacjenta/choroba-afektywna-dwubiegunowa/objawy-chad/