Gdzie można zrobić badania sanitarno-epidemiologiczne?

Badania sanitarno-epidemiologiczne są niezbędne dla osób wykonujących prace wiążące się z ryzykiem szerzenia chorób zakaźnych, a ich realizacja regulowana jest jednoznacznie przez przepisy prawa. W tym artykule wyjaśniam, gdzie można zrobić badania sanitarno-epidemiologiczne, jak wygląda ich przebieg, kto im podlega oraz na jakich przepisach się opierają.

Czym są badania sanitarno-epidemiologiczne?

Badania sanitarno-epidemiologiczne to kompleksowy proces diagnostyczny pozwalający wykryć choroby zakaźne u osób, które mogą stanowić źródło zagrożenia epidemiologicznego dla innych osób. Obejmują one badanie lekarskie, badania laboratoryjne (takie jak np. wymaz z gardła, badania krwi czy kału) oraz ewentualne konsultacje specjalistyczne w celu potwierdzenia lub wykluczenia nosicielstwa groźnych czynników chorobotwórczych [1][2].

Podstawę prawną stanowi Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi [1][2][3]. Głównym założeniem tych badań jest ochrona osób trzecich: pacjentów, podopiecznych, współpracowników i innych członków społeczności przed ryzykiem zakażenia [2][3].

Kto podlega badaniom sanitarno-epidemiologicznym?

Badania sanitarno-epidemiologiczne są obowiązkowe dla osób zatrudnionych na stanowiskach, na których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Dotyczy to m.in. pracowników branży gastronomicznej, ochrony zdrowia, edukacji oraz wszystkich osób wykonujących prace z najmłodszymi dziećmi [3]. Badaniom podlegają także uczniowie, studenci oraz doktoranci przygotowujący się do wykonywania takich czynności [3].

Skierowanie na badanie sanitarno-epidemiologiczne jest wydawane zazwyczaj przez pracodawcę, placówkę edukacyjną lub inną instytucję uprawnioną [1][3].

Gdzie można wykonać badania sanitarno-epidemiologiczne?

Badania sanitarno-epidemiologiczne można zrealizować wyłącznie w placówkach posiadających stosowne uprawnienia. Należą do nich przede wszystkim:

• Stacje sanitarno-epidemiologiczne (PSSE)
• Przychodnie medycyny pracy
• Uprawnieni lekarze medycyny pracy

Do tych miejsc należy się zgłosić ze skierowaniem, aby przeprowadzić wymagany zestaw badań diagnostycznych [1][3]. Tylko upoważnione ośrodki spełniają wymogi formalne i epidemiologiczne, by przeprowadzać badania wymagane do dopuszczenia do pracy w określonych zawodach.

Jak wygląda proces badania sanitarno-epidemiologicznego?

Proces przeprowadzenia badania sanitarno-epidemiologicznego jest jasno określony i obejmuje następujące etapy:

1. Udzielenie pacjentowi skierowania na badania przez pracodawcę, instytucję edukacyjną lub inną uprawnioną jednostkę.
2. Wizyta i badanie lekarskie celem oceny obecności objawów chorób zakaźnych.
3. Wykonanie badań laboratoryjnych (np. wymaz z gardła, kału, badanie krwi), które pozwalają na wykrycie obecności czynników chorobotwórczych.
4. W razie potrzeby – konsultacje specjalistyczne i wykonanie dodatkowych badań.
5. Wydanie przez lekarza orzeczenia lekarskiego dopuszczającego lub niedopuszczającego badaną osobę do pracy w określonym środowisku [1][3].

Cały proces służy zapewnieniu bezpieczeństwa epidemiologicznego i jest środkiem prewencyjnym zapobiegającym rozprzestrzenianiu się zakażeń [1].

Podstawy prawne i cel badań sanitarno-epidemiologicznych

Prowadzenie badań sanitarno-epidemiologicznych jest obowiązkowe i wynika bezpośrednio z przepisów prawnych, w szczególności Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku [1][2][3]. Badania są elementem nadzoru sanitarnego nad grupami zawodowymi narażonymi na ryzyko zakażeń.

Celem badań jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażeń oraz ochrona zdrowia społeczeństwa. Dzięki nim minimalizowane jest ryzyko wprowadzenia czynników zakaźnych na teren miejsc pracy, ośrodków edukacyjnych i placówek medycznych [2][3].

Najważniejsze informacje w praktyce

Badania sanitarno-epidemiologiczne wykonuje się na podstawie obowiązkowego skierowania. Często powtarza się je okresowo albo po kontakcie z osobą zakażoną [1][3]. Uprawnione do tego są tylko określone placówki (stacje sanitarno-epidemiologiczne, poradnie medycyny pracy, lekarze medycyny pracy) [1][3].

Badania nie są nastawione na ochronę osoby badanej, lecz służą ochronie innych przed ryzykiem zakażenia [2][3]. Na rynku brak jest publicznie dostępnych statystyk dotyczących liczby wykonywanych badań lub odsetka wyników dodatnich.

Grupy zobowiązane do badań to m.in. pracownicy gastronomii, służby zdrowia, edukacji oraz osoby mające kontakt z dziećmi [3]. Diagnostyka obejmuje zawsze badanie lekarskie, badania laboratoryjne i ewentualne konsultacje [1][2][3].

Podsumowanie

Badania sanitarno-epidemiologiczne wykonać można w stacjach sanitarno-epidemiologicznych, poradniach medycyny pracy oraz u lekarzy medycyny pracy posiadających stosowne uprawnienia. Ich realizacja jest ściśle regulowana przepisami prawa, a procedura obejmuje kompleksową diagnostykę lekarską oraz laboratoryjną, zapewniającą ochronę epidemiologiczną otoczenia osób badanych [1][2][3].

Źródła:

• [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-obowiazkowe-badania-sanitarno-epidemiologiczne
• [2] https://nofluffjobs.com/pl/log/hr-w-it/prawo-i-podatki/badania-sanitarno-epidemiologiczne-na-czym-polegaja/
• [3] https://www.gov.pl/web/psse-koscierzyna/badania-sanitarno-epidemiologiczne-i-orzeczenie-lekarskie-do-celow-sanitarno-epidemiologicznych