Czy można wyleczyć chorobę dwubiegunową na stałe?

Czy można wyleczyć chorobę dwubiegunową na stałe? To pytanie zadaje sobie wiele osób, które albo zmagają się z tym zaburzeniem, albo chcą pomóc bliskim. Już na wstępie należy jednoznacznie stwierdzić: choroba dwubiegunowa nie jest schorzeniem, które można całkowicie i trwale wyleczyć. Jest to przewlekłe zaburzenie afektywne, wymagające stałej i wielopłaszczyznowej opieki oraz monitorowania objawów [1][2][3][4][5]. Poniższy artykuł przedstawia najważniejsze fakty naukowe dotyczące natury tej choroby, mechanizmów jej powstawania, przebiegu oraz współczesnych metod leczenia i perspektyw długoletniej kontroli nad objawami.

Charakterystyka choroby dwubiegunowej

Choroba dwubiegunowa (ChAD) to zaburzenie psychiczne, przebiegające z powtarzającymi się epizodami manii (lub hipomanii), depresji oraz stanami mieszanymi, a także okresami remisji, kiedy objawy są minimalne lub nieobecne [1][2][3][4]. Manie charakteryzują się m.in. nadmiarem energii, zawyżoną samooceną czy skłonnością do ryzykownych zachowań, natomiast depresje manifestują się brakiem energii, obniżonym nastrojem czy myślami samobójczymi [4].

W przebiegu choroby występują różne typy i odmiany – epizody mogą odznaczać się zróżnicowaną intensywnością i czasem trwania. Warto podkreślić, że objawy oraz dynamika zaburzenia bywają inne u dzieci, gdzie często jest mylone z ADHD z powodu podobieństwa symptomów [2][3].

Wczesne symptomy bywają bardzo subtelne i łatwe do przeoczenia, dlatego priorytetem jest trafna i szybka diagnoza oparta na analizie historii epizodów manii oraz depresji [1]. Brak prawidłowego rozpoznania może prowadzić do mylnej diagnozy zaburzeń depresyjnych.

Należy pamiętać, że nawet w okresach remisji choroba ma często charakter nawracający: dochodzi do cyklicznych zmian nastroju, dlatego niezbędna jest ciągła czujność i opieka specjalistyczna [3][4].

Czy choroba dwubiegunowa jest uleczalna?

Najważniejsze ustalenie naukowe brzmi: choroba dwubiegunowa nie jest uleczalna w sensie całkowitego i trwałego wyleczenia [4][5]. Chociaż nowoczesne leczenie pozwala osiągnąć długotrwałe remisje i znaczącą poprawę jakości życia, to choroba ma charakter przewlekły, z relatywnie wysokim ryzykiem nawrotów.

Podstawowe założenia terapii uwzględniają stabilizację nastroju, skuteczną identyfikację i leczenie epizodów manii lub depresji, psychoedukację, a także prewencję nawrotów i wsparcie psychospołeczne [4]. Kluczowe jest rozumienie, że nawet w długim okresie braku objawów, ryzyko nawrotu utrzymuje się, dlatego leczenie powinno być stałe i wielowymiarowe.

Dane wskazują, że około 1–2% populacji światowej zmaga się z ChAD [1][2], a remisje potrafią trwać nawet kilka lat – jednak brak terapii znacząco zwiększa ryzyko nawrotu [3][4].

Mechanizmy i czynniki ryzyka

Przyczyny rozwoju choroby dwubiegunowej są złożone. Mechanizmy obejmują zaburzenia neurochemiczne (w układzie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny), silny wpływ czynników genetycznych oraz udział czynników środowiskowych, takich jak przewlekły stres czy nieregularny tryb życia [4].

Genetyka odgrywa znaczącą rolę – wykazano wyraźną częstszą zapadalność na chorobę w rodzinach, w których występowały już przypadki ChAD [2][3]. Im szybciej zostaną wychwycone subtelne objawy zaburzenia, tym lepsza skuteczność w zapobieganiu ostrym stanom manii lub depresji.

Zależności między czynnikami genetycznymi a środowiskowymi i indywidualną dynamiką objawów wymagają doboru personalizowanej strategii terapeutycznej dla każdego pacjenta [4][5].

Leczenie i długoterminowa kontrola

Leczenie choroby dwubiegunowej opiera się przede wszystkim na farmakoterapii (z wykorzystaniem stabilizatorów nastroju, leków przeciwdepresyjnych, neuroleptyków) oraz oddziaływaniach psychoterapeutycznych, w tym psychoedukacji [4][5].

Najważniejszym elementem jest wczesna diagnoza i konsekwentne monitorowanie stanu pacjenta. Połączenie metod farmakologicznych i psychoterapeutycznych skutecznie ogranicza ryzyko nawrotu objawów oraz pozwala utrzymać dobrą jakość życia przez dłuższy czas, choć leczenie nie prowadzi do całkowitego i trwałego wyleczenia [4][5].

Remisja oznacza względne zdrowie, przy minimalnych symptomach lub nawet bezobjawowym przebiegu, ale wymaga nieustannej terapii, aby zapobiec nawrotom [3][4]. Bez leczenia ryzyko powrócenia objawów jest bardzo wysokie.

Podsumowanie: czy możliwe jest trwałe wyleczenie?

Choroba dwubiegunowa nie jest wyleczalna na stałe. Aktualny stan wiedzy medycznej pozwala skutecznie kontrolować objawy, osiągać i przedłużać remisje oraz znacząco poprawić codzienne funkcjonowanie chorego. Jednak nie istnieje metoda, która zapewniłaby trwałe i ostateczne wyleczenie tej choroby [4][5].

Przewlekły, nawracający charakter zaburzenia wymaga indywidualnie dobranej, długoterminowej terapii oraz regularnej współpracy ze specjalistami – taka strategia zapewnia najlepsze efekty kliniczne i poprawia jakość życia osób cierpiących na ChAD [4][5].

Źródła:

• [1] https://www.medonet.pl/psyche/zaburzenia-psychiczne,choroba-dwubiegunowa—objawy–jak-zachowuje-sie-czlowiek-z-choroba-dwubiegunowa-,artykul,47767898.html
• [2] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/340-czym-jest-choroba-afektywna-dwubiegunowa-i-jak-sie-objawia.html
• [3] https://www.doz.pl/czytelnia/a13145-Choroba_afektywna_dwubiegunowa_ChAD__objawy_przyczyny_leczenie
• [4] https://www.wapteka.pl/blog/artykul/choroba-dwubiegunowa-chad-przyczyny-objawy-i-leczenie
• [5] https://www.damian.pl/zdrowie-psychiczne/choroba-afektywna-dwubiegunowa/