Czy można przerwać zwolnienie lekarskie w czasie ciąży?

Czy można przerwać zwolnienie lekarskie w czasie ciąży? Takie pytanie zadaje sobie wiele kobiet spodziewających się dziecka. W polskim prawie możliwe jest zarówno przerwanie, jak i skrócenie zwolnienia lekarskiego w trakcie ciąży – w ściśle określonych sytuacjach i tylko przez uprawnione osoby oraz instytucje. Poniżej znajdziesz szczegółowe wyjaśnienia dotyczące zasad i okoliczności związanych z przerwaniem zwolnienia lekarskiego w ciąży.

Zwolnienie lekarskie w ciąży – kiedy i jak jest wystawiane?

Zwolnienie lekarskie w ciąży wystawiane jest wyłącznie w przypadku medycznie potwierdzonej niezdolności do pracy. Sam fakt ciąży nie uprawnia automatycznie do otrzymania zwolnienia – lekarz musi stwierdzić konkretne schorzenie lub komplikację ciąży, którą oznacza odpowiednim kodem ICD-10 z grupy „O” (np. O26)[2]. Uprawniony lekarz, po zbadaniu stanu zdrowia, określa czas niezdolności do pracy i wpisuje właściwą diagnozę[2].

Pracodawca nie ma prawa wymagać od kobiety ciężarnej skorzystania ze zwolnienia lekarskiego[1]. Decyzja należy do lekarza prowadzącego oraz do samej pracownicy, której stan zdrowia może wymagać czasowego opuszczenia pracy[1].

Kiedy można przerwać lub skrócić zwolnienie lekarskie w ciąży?

Przerwanie zwolnienia lekarskiego w okresie ciąży jest możliwe w dwóch zasadniczych przypadkach:

• ZUS na podstawie kontroli może przerwać lub skrócić zwolnienie, jeżeli stwierdzi, że nie jest ono uzasadnione medycznie lub gdy kobieta wykorzystuje je niezgodnie z przeznaczeniem (np. wykonuje pracę mimo zwolnienia)[1]. W efekcie ZUS może wstrzymać wypłatę zasiłku i skrócić okres niezdolności do pracy[1].
• Lekarz może zakończyć zwolnienie przed upływem terminu, jeśli stan zdrowia pacjentki ulegnie poprawie, co pozwala na powrót do pracy. Wymaga to oceny medycznej i usunięcia przeciwwskazań do wykonywania obowiązków zawodowych[2].

W obu sytuacjach konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej procedury – zarówno ZUS, jak i lekarz opierają się na dokumentacji oraz ocenie stanu zdrowia ciężarnej[1][2].

Jak przebiega kontrola ZUS i jakie są konsekwencje naruszeń?

ZUS ma prawo zweryfikować celowość zwolnienia lekarskiego poprzez żądanie przedstawienia dokumentacji medycznej, skierowanie na dodatkowe badania, a także ocenę czy kobieta nie nadużywa zwolnienia (np. przez podjęcie pracy podczas formalnej niezdolności do niej)[1]. Cofnięcie świadczenia może nastąpić, gdy ZUS uzna zwolnienie za bezzasadne lub wykryje nieprawidłowe korzystanie z niego – prowadzi to do utraty zasiłku oraz obowiązku powrotu do pracy[1].

Warto podkreślić, że zwolnienie lekarskie w ciąży zapewnia szczególne prawa – pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni, następnie obowiązki te przejmuje ZUS[1][4]. Świadczenie to przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia przez maksymalnie 270 dni[4].

Jakie prawa i świadczenia przysługują ciężarnej na zwolnieniu lekarskim?

Kobieta przebywająca na zwolnieniu lekarskim w ciąży podlega szczególnej ochronie prawnej. Art. 177 Kodeksu pracy gwarantuje, że pracodawca nie może rozwiązać z nią umowy o pracę w okresie ciąży, niezależnie od tego czy przebywa na zwolnieniu lekarskim[3].

Zwolnienie to uprawnia do pobierania świadczenia chorobowego przez okres do 270 dni, z prawem do pełnej wysokości zasiłku chorobowego (100% podstawy wymiaru)[4]. Jeżeli przed lub w trakcie ciąży kobieta korzystała już ze zwolnienia lekarskiego z innego tytułu, do uzyskania pełnego 270-dniowego okresu zasiłkowego może być wymagana jednodniowa przerwa pomiędzy kolejnymi zwolnieniami[8].

Czy ciężarna może sama przerwać zwolnienie lekarskie?

Jeśli stan zdrowia kobiety ulega poprawie i nie występują przeciwwskazania medyczne, możliwe jest przerwanie zwolnienia lekarskiego przez lekarza prowadzącego. Odbywa się to formalnie poprzez wystawienie zaświadczenia o zdolności do pracy[2]. W takiej sytuacji kobieta może powrócić do swoich obowiązków służbowych wcześniej niż wskazuje pierwotny termin zakończenia zwolnienia.

Należy pamiętać, że nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia, samowolny powrót do pracy bez zgłoszenia lub wykonywanie pracy podczas zwolnienia jest nadużyciem, które może skutkować interwencją ZUS oraz utratą prawa do zasiłku chorobowego[1].

Podsumowanie – na jakich zasadach można przerwać zwolnienie lekarskie w ciąży?

1. Przerwanie lub skrócenie zwolnienia lekarskiego w ciąży jest możliwe wyłącznie po stwierdzeniu poprawy stanu zdrowia przez uprawnionego lekarza albo po kontroli i decyzji ZUS, jeśli ujawni nadużycie prawa do świadczenia[1][2].
2. Pracownica sama nie może powrócić do pracy bez uprzedniej konsultacji oraz formalnego zakończenia zwolnienia lekarskiego.
3. W sytuacji nadużyć ZUS może nie tylko przerwać wypłatę zasiłku, ale również zobowiązać do zwrotu już pobranych świadczeń[1].
4. Pracodawca nie ma prawa nakłaniać kobiety do rozpoczęcia bądź przerwania zwolnienia lekarskiego w ciąży[1].

Przestrzeganie powyższych zasad daje gwarancję bezpieczeństwa prawnego, ochrony zdrowia matki i dziecka oraz stabilności socjalnej w okresie ciąży. Szczegółowe wytyczne w zakresie zwolnień lekarskich w ciąży zawsze warto omawiać indywidualnie z prowadzącym lekarzem oraz w razie potrzeby konsultować ze swoim oddziałem ZUS.

Źródła:

• [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-chorobowe-w-ciazy
• [2] https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/ciaza-podstawy/zwolnienia-lekarskie-w-ciazy/
• [3] https://moorepolska.pl/zwolnienie-lekarskie-w-ciazy-i-urlop-a-wypowiedzenie/
• [4] https://www.infor.pl/prawo/praca/prawa-pracownika/5749849,utrata-ciazy-a-zasilek-chorobowy.html
• [8] https://www.prawozus.pl/przejscie-na-l4-z-innego-tytulu,814,material.html