Co oznacza kołatanie serca i kiedy powinno niepokoić?

Kołatanie serca to subiektywne, nieprzyjemne uczucie przyspieszonego, nierównego lub mocnego bicia serca. Może pojawić się u osób zdrowych, ale także sygnalizować zaburzenia pracy serca lub poważniejsze schorzenia. Kluczowe znaczenie ma rozróżnienie sytuacji, w których kołatanie wynika z niegroźnych przyczyn, od tych, gdy może stanowić objaw alarmujący wymagający pilnej konsultacji medycznej^{[1][2][3][4][5]}.

Co oznacza kołatanie serca?

Kołatanie serca (palpitacje) definiuje się jako subiektywne uczucie zmian w rytmie, sile lub częstotliwości bicia serca. W praktyce manifestuje się jako przyspieszone, nierówne, mocne bądź nieregularne tętno, które jest wyraźnie odczuwalne przez pacjenta^[2][4][5]. Objaw ten jest jednym z najczęściej zgłaszanych w gabinetach kardiologicznych, choć najczęściej nie wskazuje na poważną chorobę^[5].

Serce zdrowego człowieka w spoczynku bije w tempie 60-100 uderzeń na minutę. Przekroczenie tej granicy, zwłaszcza w spoczynku, określa się jako tachykardię^[1][3]. Przyczyny mogą być bardzo różne — od reakcji fizjologicznych na wysiłek, stres lub emocje, po zaburzenia pracy serca czy schorzenia hormonalne^[1][2][4][5].

Kiedy kołatanie serca powinno niepokoić?

Większość nagłych palpitacji u osób zdrowych nie stanowi powodu do niepokoju. Jednak należy zwrócić szczególną uwagę na objawy towarzyszące, które mogą świadczyć o niebezpiecznych zaburzeniach rytmu serca lub innych poważnych chorobach. Do takich objawów należą:

• Ból w klatce piersiowej
• Osłabienie
• Zawroty głowy lub utrata przytomności
• Duszność

Pojawienie się powyższych objawów równocześnie z kołataniem serca to sygnał, aby niezwłocznie zgłosić się do lekarza^[3][4].

Najczęstsze przyczyny kołatania serca

Kołatanie serca może być wywołane przez wiele czynników, zarówno fizjologicznych, jak i patologicznych. Do głównych należą:

• Silny stres i emocje
• Wysiłek fizyczny
• Stosowanie niektórych leków lub używek, w tym kofeiny
• Zaburzenia hormonalne
• Choroby serca, np. arytmie, wady zastawkowe
• Stany psychiczne

U osób zdrowych kołatanie najczęściej jest reakcją organizmu na czynniki zewnętrzne, jak aktywność fizyczna, stres czy przyjmowanie używek. Jednak u części pacjentów palpitacje są objawem zaburzeń elektrycznej aktywności serca, takich jak arytmie nadkomorowe lub komorowe^[4][5].

Kołatanie może być także związane z nadmierną aktywacją układu współczulnego bądź zaburzeniami hormonalnymi. Coraz większą rolę przypisuje się również czynnikom psychicznym i zaburzeniom lękowym^[4].

Mechanizmy powstawania kołatania serca

Palpitacje wynikają zazwyczaj z:

• Zaburzeń częstotliwości skurczów serca (tachykardia)
• Zmian w rytmie serca (arytmia, dodatkowe pobudzenia, niemiarowość)
• Zmiany siły skurczu mięśnia sercowego

Każdy z wymienionych mechanizmów prowadzi do odczucia nieprawidłowego bicia serca. Zmianom tym mogą towarzyszyć dodatkowe objawy, takie jak zawroty głowy lub uczucie duszności^[2][4].

W przypadku utrzymywania się palpitacji bez ewidentnej przyczyny, zaleca się wykonanie badań diagnostycznych, gdyż może to wskazywać na ukryte schorzenia układu krążenia^[4].

Diagnostyka kołatania serca

Prawidłowa ocena przyczyn kołatania serca wymaga przeprowadzenia diagnostyki. Do podstawowych metod należą:

• Elektrokardiografia (EKG) – rejestracja podstawowego rytmu i ewentualnych arytmii
• Monitorowanie Holterowskie – wielogodzinny, najczęściej 24-godzinny zapis pracy serca, wykrywający krótkotrwałe lub napadowe zaburzenia rytmu
• Echokardiografia – obrazowanie struktur serca

Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na całodobowy monitoring EKG (Holter), który pozwala wykryć zaburzenia niedostępne w badaniu spoczynkowym^[3][4]. W razie potrzeby lekarz poszerza diagnostykę o dodatkowe badania, aby wykluczyć podłoże kardiologiczne, hormonalne czy psychogenne.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Niepokojące objawy współistniejące z kołataniem serca to m.in.:

• Ból w klatce piersiowej
• Trudności w oddychaniu (duszność)
• Zawroty głowy lub omdlenia
• Znaczne osłabienie

W przypadku pojawienia się powyższych objawów nie należy zwlekać z konsultacją lekarską. W razie braku alarmujących sygnałów, ale nawracających lub przewlekłych palpitacji, także zaleca się wizytę u specjalisty w celu przeprowadzenia diagnostyki i ustalenia przyczyn^[3][4].

Podsumowanie

Kołatanie serca najczęściej ma łagodny charakter i nie jest związane z poważnymi chorobami, szczególnie gdy pojawia się po wysiłku, stresie czy spożyciu używek. Jednak obecność dodatkowych objawów, takich jak ból w klatce piersiowej, utrata przytomności czy duszność, jest wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej. Nowoczesna diagnostyka pozwala w większości przypadków skutecznie ustalić przyczynę i wdrożyć odpowiednie postępowanie^{[1][2][3][4][5]}.

Źródła:

• [1] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/najczestsze-objawy-chorobowe,kolatanie-serca,artykul,1577314.html
• [2] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/154039,kolatanie-serca
• [3] https://diag.pl/pacjent/artykuly/palpitacje-serca-co-to-takiego-co-robic/
• [4] https://www.doz.pl/czytelnia/a15717-Kolatanie_serca__przyczyny_diagnostyka_leczenie_palpitacji_serca
• [5] https://pl.wikipedia.org/wiki/Palpitacja