Choroba dwubiegunowa – jak rozpoznać objawy i rozpocząć leczenie?

Choroba dwubiegunowa to przewlekłe zaburzenie psychiczne, w którym dochodzi do powtarzających się cyklicznie epizodów manii i depresji. Szybka identyfikacja jej objawów oraz wczesne wdrożenie leczenia są kluczowe dla poprawy jakości życia i ograniczenia powikłań związanych z tym schorzeniem[1][2][3]. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje pozwalające łatwo rozpoznać chorobę dwubiegunową i podjąć skuteczne działania terapeutyczne.

Charakterystyka choroby dwubiegunowej

Choroba dwubiegunowa (ChAD) charakteryzuje się naprzemiennym występowaniem epizodów manii, hipomanii, depresji oraz okresów remisji. Znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie osoby chorej i wymaga systematycznej obserwacji zmian nastroju oraz zachowania[1][2]. Podstawowe pojęcia związane z tym zaburzeniem to: mania (okres patologicznie podwyższonego nastroju), hipomania (łagodniejsza forma manii), depresja (głęboka i długotrwała obniżka nastroju) oraz epizody mieszane (jednoczesne występowanie objawów manii i depresji)[2][3].

Początek choroby przypada najczęściej na okolicę 20. roku życia, przy czym objawy mogą pojawiać się z różną intensywnością wraz z wiekiem. Zazwyczaj u osób starszych stopniowo łagodnieją[5]. Choroba dotyka około 1-3% światowej populacji[3].

Jak rozpoznać objawy choroby dwubiegunowej?

Wczesne objawy bywają subtelne i często pozostają niezauważone. Pojawiają się niewielkie zmiany nastroju, które z czasem mogą przechodzić w pełnoobjawowe epizody manii lub depresji. W wielu przypadkach choroba przez długi czas przypomina zwykłą depresję, co opóźnia prawidłowe rozpoznanie[1].

Epizod manii objawia się nadmiernie podwyższonym nastrojem, nadaktywnością, euforią, wybujałą samooceną, zmniejszoną potrzebą snu (potrzeba snu może spaść do 2-3 godzin), gonitwą myśli, impulsywnością i skłonnością do podejmowania działań ryzykownych[1][4].

Faza depresji to czas, w którym dominują obniżony nastrój, brak energii, spadek zainteresowań, trudności z koncentracją, zaburzenia snu i apetytu, a nawet myśli samobójcze. Epizody depresyjne są zwykle dłuższe i pojawiają się częściej niż fazy manii[3][6].

Epizody mieszane polegają na jednoczesnym występowaniu symptomów manii i depresji – np. połączeniu gonitwy myśli ze spowolnieniem czy apatią. Czasami zaobserwować można także hipomanię, która jest łagodniejsza niż mania, ale również wpływa na funkcjonowanie i relacje społeczne[2].

Wśród dzieci objawy bywają mylone z ADHD ze względu na drażliwość oraz nadpobudliwość. To utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy i wydłuża czas do wdrożenia odpowiedniego leczenia[3].

Jak przebiega diagnozowanie choroby dwubiegunowej?

Rozpoznanie zaburzenia opiera się na wnikliwej analizie historii epizodów i objawów. Kluczowa jest obserwacja wahań nastroju, zaburzeń zachowania oraz ich wpływu na codzienne życie pacjenta. Diagnoza różnicowa pozwala odróżnić chorobę dwubiegunową od innych zaburzeń psychicznych, jak np. depresja jednobiegunowa czy zaburzenia lękowe[1][2][4].

Wczesne wykrycie wymaga uwagi na łagodne objawy, jak lekkie wzmożenie aktywności lub przemijający spadek nastroju, które mogą z czasem przejść w poważniejsze epizody manii bądź depresji. Utrzymująca się przez kilka dni wzmożona aktywność, zmniejszone zapotrzebowanie na sen lub wyraźne upośledzenie zdolności koncentracji są sygnałami niepokojącymi[5].

Leczenie choroby dwubiegunowej

Skuteczne leczenie choroby dwubiegunowej opiera się na połączeniu farmakoterapii i psychoterapii. Stosuje się głównie leki normotymiczne oraz stabilizatory nastroju, a także – w razie potrzeby – leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne. Celem jest stabilizacja wahań nastroju, zmniejszenie ryzyka nawrotów oraz poprawa funkcjonowania społecznego i zawodowego[3][4].

Psychoterapia pomaga chorym radzić sobie z codziennymi problemami, rozpoznawać prodromy nawrotu epizodów oraz budować strategie zapobiegawcze. Choroba dwubiegunowa wymaga zwykle długotrwałego i regularnego leczenia, a także systematycznej kontroli lekarskiej. Kluczowe znaczenie ma również wsparcie ze strony rodziny i otoczenia[1][2].

Podsumowanie najważniejszych faktów i zaleceń

Choroba dwubiegunowa to cykliczne zaburzenie wymagające czujnej obserwacji objawów oraz specjalistycznej opieki[1][3]. Wczesne rozpoznanie umożliwia zahamowanie postępu dolegliwości i zapobieżenie ich ciężkim powikłaniom. Zróżnicowanie symptomów manii, hipomanii, depresji i epizodów mieszanych jest konieczne dla zastosowania właściwego leczenia farmakologicznego i psychoterapeutycznego. Choroba najczęściej rozpoczyna się wcześnie w dorosłości, jednak skuteczne leczenie i wsparcie pozwalają na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym[5].

Źródła:

• [1] https://www.medonet.pl/psyche/zaburzenia-psychiczne,choroba-dwubiegunowa—objawy–jak-zachowuje-sie-czlowiek-z-choroba-dwubiegunowa-,artykul,47767898.html
• [2] https://www.aptekarosa.pl/blog/article/340-czym-jest-choroba-afektywna-dwubiegunowa-i-jak-sie-objawia.html
• [3] https://www.doz.pl/czytelnia/a13145-Choroba_afektywna_dwubiegunowa_ChAD__objawy_przyczyny_leczenie
• [4] http://pacjent.gov.pl/aktualnosc/choroba-afektywna-dwubiegunowa-jak-ja-rozpoznac
• [5] https://www.damian.pl/zdrowie-psychiczne/choroba-afektywna-dwubiegunowa/
• [6] https://niewidacpomnie.org/2024/03/30/choroba-afektywna-dwubiegunowa-objawy-diagnoza-leczenie/