Od kiedy obowiązuje ochrona przedemerytalna w Polsce?

Ochrona przedemerytalna w Polsce to istotny mechanizm prawny, chroniący pracowników w okresie tuż przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Została wprowadzona w celu zapewnienia stabilności zatrudnienia w latach poprzedzających przejście na emeryturę. Ten artykuł szczegółowo wyjaśnia od kiedy obowiązuje ochrona przedemerytalna w Polsce, jakie są jej zasady oraz na kogo dokładnie się rozciąga.

Ochrona przedemerytalna: od kiedy obowiązuje?

Ochrona przedemerytalna zaczyna obowiązywać na cztery lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego. W praktyce oznacza to, że obejmuje kobiety od 56. roku życia i mężczyzn od 61. roku życia, ponieważ ustawowy wiek emerytalny w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn [1][2][4] . Ochrona ta ma charakter czasowy i kończy się w dniu osiągnięcia wieku emerytalnego.

Zasady obowiązują w aktualnym kształcie od 1 października 2017 roku, kiedy to wprowadzono reformę obniżającą wiek emerytalny. Wówczas dokładnie doprecyzowano, kogo obejmuje ochrona i od kiedy pracownik nabywa prawa związane z zabezpieczeniem zatrudnienia w wieku przedemerytalnym [1][3] .

Zakres i warunki ochrony przedemerytalnej

Prawo do objęcia ochroną przedemerytalną mają wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, bez względu na to, czy jest to umowa na czas nieokreślony czy określony. Zabezpieczenie to nie rozciąga się na osoby pracujące w oparciu o umowy cywilnoprawne, kontrakty menedżerskie ani samozatrudnionych [1][4] .

Nie dotyczy również pracowników zatrudnionych na czas określony, jeśli umowa ta kończy się przed objęciem ochroną lub w jej trakcie, ponieważ ochrona nie przedłuża automatycznie terminu zakończenia umowy [4] . Kluczowym aspektem jest więc nie tylko wiek, ale również rodzaj zawartej umowy o pracę.

Zmiany w przepisach od 2017 roku

Od 1 października 2017 roku obowiązują zmienione przepisy ustawy emerytalnej, które dostosowały wiek ochronny do nowego wieku emerytalnego: 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn [1][3][4] . Dzięki temu ochrona przedemerytalna obejmuje czteroletni okres przed osiągnięciem uprawnień do emerytury, przez który pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi stosunku pracy ani pogorszyć warunków finansowych bez spełnienia ściśle określonych przesłanek ustawowych.

Zmiana ta obejmuje rozbudowanie katalogu wyjątków, w ramach których pracodawca może jednak wypowiedzieć umowę, jednak zasadniczo zapewnia maksymalny poziom pewności zatrudnienia osobom w wieku ochronnym [1][3] .

Mechanizm i znaczenie ochrony przedemerytalnej

Pierwszoplanową funkcją ochrony przedemerytalnej jest zabezpieczenie osób zbliżających się do wieku emerytalnego przed utratą źródła dochodu tuż przed uzyskaniem praw do świadczeń emerytalnych [1][3][4] . Ochrona ta zachęca pracodawców do utrzymania w zatrudnieniu osób starszych, gwarantując im ciągłość pracy w krytycznym okresie życia zawodowego.

Mechanizm ten ściśle związany jest z samym wiekem emerytalnym oraz typem relacji prawnej ze swoim pracodawcą. Jego fundamentem jest zasada zaufania i bezpieczeństwa pracowników znajdujących się w grupie ryzyka zwolnienia z pracy w wieku przedemerytalnym [1][4] .

Podsumowanie

Ochrona przedemerytalna w Polsce obowiązuje od 1 października 2017 roku na nowych zasadach, a obejmuje kobiety od 56. roku życia i mężczyzn od 61. roku życia, czyli przez cztery lata przed ustawowym wiekiem emerytalnym. Jej zakres ogranicza się wyłącznie do osób zatrudnionych na umowę o pracę. Mechanizm ten ma znaczący wpływ na stabilność zatrudnienia osób starszych oraz stanowi jeden z kluczowych elementów krajowego systemu prawa pracy [1][2][3][4] .

Źródła:

• [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ochrona-przedemerytalna-zmiany
• [2] https://pro.rp.pl/prawo-w-firmie/art12478671-ochrona-przedemerytalna-po-podniesieniu-wieku-emerytalnego
• [3] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ochrona-przedemerytalna-pracownikow-zmiany
• [4] https://bankomania.pkobp.pl/finanse/senior/senior-na-serio-ochrona-przed-emerytura/