Czy pracownik może zrezygnować z kosztów uzyskania przychodu?

Czy pracownik może zrezygnować z kosztów uzyskania przychodu? Odpowiedź brzmi: nie, zrezygnowanie z kosztów uzyskania przychodu przez pracownika nie jest możliwe. Wynika to z przepisów podatkowych, które automatycznie uwzględniają te koszty w rozliczeniach wynagrodzenia bez możliwości ich dobrowolnej rezygnacji przez zatrudnionego. Poniżej znajdują się szczegółowe wyjaśnienia oraz praktyczne aspekty stosowania kosztów uzyskania przychodu w wynagrodzeniach pracowniczych.

Czym są koszty uzyskania przychodu?

Koszty uzyskania przychodu, oznaczane skrótem KUP, są to ustawowo określone wydatki, które podatnik (w tym pracownik) może odliczyć od swojego przychodu w celu uzyskania dochodu podlegającego opodatkowaniu[1][2][3]. Dzięki zastosowaniu KUP pomniejsza się podstawa do naliczenia podatku dochodowego, co bezpośrednio wpływa na wysokość pobieranej zaliczki oraz wypłatę netto pracownika[5].

Dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę koszty uzyskania przychodu mają charakter ryczałtowy. Ich wysokość jest odgórnie ustalona i wynosi: 250 zł miesięcznie dla osób pracujących w miejscu zamieszkania oraz 300 zł miesięcznie dla pracowników dojeżdżających z innej miejscowości[5].

Automatyzm stosowania kosztów przez pracodawcę

Proces rozliczania kosztów uzyskania przychodu w przypadku pracowników jest w pełni zautomatyzowany. Odpowiedzialność za ich uwzględnienie spoczywa na płatniku, czyli pracodawcy. Koszty te automatycznie pomniejszają przychód podlegający opodatkowaniu, zanim zostanie obliczona zaliczka na podatek dochodowy[5].

Pracownik nie musi podejmować żadnych działań w tym zakresie; nie składa się dodatkowych oświadczeń ani wniosków o zastosowanie lub pominięcie kosztów ryczałtowych[5]. Mechanizm ten odzwierciedla się również w rocznym rozliczeniu podatku PIT, w którym KUP są uwzględniane automatycznie[4]. W przypadku wyboru opodatkowania ryczałtowego (PIT-28), możliwość rozliczenia tych kosztów nie istnieje[4].

Możliwość rezygnacji z kosztów przez pracownika

Pracownik nie ma możliwości rezygnacji z kosztów uzyskania przychodu. Wynika to bezpośrednio z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz charakteru kosztów jako obligatoryjnych dla stosunku pracy[5][6]. Stosowanie kosztów następuje z mocy prawa i nie istnieje żaden przewidziany prawem mechanizm całkowitego odrzucenia lub zmniejszenia KUP przez pracownika bez wyraźnej podstawy ustawowej[5].

Jedyną formą wpływu na wysokość kosztów uzyskania przychodów jest możliwość ich podwyższenia, jeśli spełnione zostaną ustawowe warunki oraz pracownik przedstawi odpowiednie dokumenty (np. dojazdy z innej miejscowości). Zmniejszenie lub całkowita rezygnacja z kosztów nie są jednak dopuszczalne[5][6].

W przypadku specyficznych sytuacji, takich jak urlop bezpłatny czy częściowe świadczenia, koszty przychodu również są stosowane według ścisłej litery przepisów. Ewentualne odstępstwa wymagają osobnej podstawy prawnej i nie zależą od woli pracownika ani pracodawcy[5].

Wpływ kosztów uzyskania przychodu na rozliczenie podatkowe

Zastosowanie kosztów uzyskania przychodu bezpośrednio wpływa na wysokość podstawy opodatkowania według wzoru: przychód minus KUP to dochód do opodatkowania[4]. To z kolei determinuje ostateczną kwotę zaliczki, którą pracodawca odprowadza do urzędu skarbowego oraz sumę otrzymywaną przez pracownika na rękę[5].

Koszty uzyskania przychodu to stały element algorytmu rozliczania podatków od wynagrodzeń i ich automatyczne stosowanie ma zapewnić spójność oraz przejrzystość systemu podatkowego[5]. Brak możliwości dobrowolnej rezygnacji z tych kosztów to odzwierciedlenie ustawowego wymogu równości wobec prawa oraz precyzji rozliczeń PIT[6].

Podsumowanie

Zgodnie z polskimi przepisami dotyczącymi podatku dochodowego pracownik nie może samodzielnie zrezygnować z kosztów uzyskania przychodu. Koszty te są ustawowo przypisane do każdego stosunku pracy i automatycznie uwzględniane w rozliczeniach podatkowych, wpływając na finalną podstawę opodatkowania. Jedyną możliwością ingerencji w tę wartość jest jej podwyższenie w określonych przypadkach, nigdy jednak nie może to być rezygnacja ani zmniejszenie ustalonych kwot KUP[5][6].

Źródła:

• [1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Koszt_uzyskania_przychod%C3%B3w
• [2] https://www.bankier.pl/smart/koszty-uzyskania-przychodu-praktyczny-poradnik
• [3] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-koszty-uzyskania-przychodow-w-dzialalnosci-gospodarczej
• [4] https://www.pitax.pl/wiedza/przepisy-i-wskazniki/koszty-uzyskania-przychodu/
• [5] https://www.ey.com/pl_pl/insights/tax/jak-obliczyc-koszty-uzyskania-przychodu-pracownika
• [6] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-wszystko-o-podatkach-dochodowych-cz-4-koszty-uzyskania-przychodow-zasady-ogolne