Dlaczego boli klatka piersiowa i kiedy to może być groźne?

Ból w klatce piersiowej jest objawem, który zawsze wymaga dokładnej analizy i niekiedy natychmiastowej reakcji. Najgroźniejsze przyczyny obejmują schorzenia sercowo-naczyniowe, jednak ból może wynikać również z chorób układu oddechowego, pokarmowego, nerwowego oraz mięśniowo-szkieletowego. Szybka ocena charakteru bólu, jego czasu trwania oraz współistniejących objawów pozwala rozróżnić, kiedy sytuacja jest pilna i zagraża życiu, a kiedy ból nie ma związku z patologią serca czy płuc [1][2][3][4].

Główne przyczyny bólu w klatce piersiowej

Ból klatki piersiowej może być efektem chorób serca, płuc, przewodu pokarmowego, układu nerwowego lub urazów mechanicznych. Najczęstszą i najgroźniejszą przyczyną jest niedokrwienie mięśnia sercowego prowadzące do dławicy piersiowej lub zawału serca. Objawia się ono bólem dławicowym, najczęściej po wysiłku lub stresie, trwającym do 20 minut. Wydłużony ból sugeruje ryzyko zawału serca [1][4].

Do innych przyczyn kardiologicznych należy tętniak rozwarstwiający aorty piersiowej, manifestujący się bardzo silnym, nagłym bólem w klatce piersiowej i plecach; to stan bezpośredniego zagrożenia życia, szczególnie u osób po 55. roku życia z nadciśnieniem [1].

Niekardiologiczne źródła bólu to m.in. zatorowość płucna (zakrzep w tętnicy płucnej), zapalenie opłucnej (ból nasilający się przy oddychaniu czy kaszlu), odma opłucnowa (nagły, silny ból i duszność) [2][3]. Inne możliwości obejmują nerwobóle, schorzenia układu pokarmowego oraz napady lękowe [2][3][4].

Charakterystyka bólu i objawy alarmowe

Wyróżnienie charakteru bólu w klatce piersiowej jest kluczowe. Ból o typie dławicowym, gniotącym czy rozrywającym, zwłaszcza z towarzyszącą dusznością, potliwością lub nudnościami, wymaga szybkiej diagnostyki pod kątem zawału serca lub tętniaka aorty [1][4]. Ból dławicowy trwa do 20 minut, a przewlekły, nasilający się ból może oznaczać martwicę mięśnia sercowego [1].

Ból ostry, nagły i rozrywający, szczególnie z promieniowaniem do pleców, jest charakterystyczny dla tętniaka rozwarstwiającego aorty i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej [1]. Przy zatorowości płucnej często współwystępuje duszność, przyspieszone tętno oraz krwioplucie [3]. Odma opłucnowa objawia się nagłym, długo trwającym bólem oraz spadkiem wydolności oddechowej [2].

Mechanizmy powstawania bólu w klatce piersiowej

Niedokrwienie mięśnia sercowego spowodowane jest ograniczonym przepływem krwi przez tętnice wieńcowe, co skutkuje niedotlenieniem i bólem dławicowym. Dalsze ograniczenie dopływu krwi może prowadzić do martwicy i zawału serca [1][4].

W przypadku tętniaka rozwarstwiającego aorty, dochodzi do pęknięcia warstwy ściany aorty, co prowadzi do rozdzielenia jej ścian, bardzo ostrego bólu i szybkiego pogorszenia krążenia [1]. Natomiast, zatorowość płucna powoduje blokadę tętnicy płucnej przez skrzeplinę, uniemożliwiając prawidłową wymianę gazową, objawiając się bólem i dusznością [3].

Zapalenie opłucnej objawia się bólem nasilającym się podczas wdechu lub kaszlu, będąc efektem podrażnienia opłucnej [2]. Nerwobóle i bóle mięśniowo-szkieletowe mają zazwyczaj lokalizację konkretną i nasilają się przy ruchach czy ucisku [1].

Bóle niekardiologiczne i wpływ czynników psychicznych

Bóle o podłożu nerwowym, mięśniowo-szkieletowym lub psychosomatycznym są częste, ale zwykle nie stanowią zagrożenia życia. Ich rozpoznanie opiera się na szczegółowym wywiadzie i badaniu. Stres i czynniki emocjonalne mogą prowadzić do nerwicowego bólu w klatce piersiowej, który choć nie ma podłoża organicznego, wywołuje realny dyskomfort [4].

Napady paniki często współistnieją z bólem w klatce piersiowej, przyspieszonym biciem serca, potliwością, nudnościami czy dusznością, jednak po wykluczeniu chorób serca, najczęściej nie są groźne, choć znacząco obniżają komfort życia [2].

Kiedy ból w klatce piersiowej stanowi zagrożenie?

Na obecność groźnej przyczyny bólu w klatce piersiowej wskazują: nagły początek, bardzo intensywny, piekący, gniotący czy rozrywający ból, ból trwający powyżej 20 minut, promieniowanie do pleców, brzucha, żuchwy czy kończyn, duszność, utrata przytomności, poty, bladość skóry czy zróżnicowane ciśnienie w kończynach [1][3][4].

W przypadku wystąpienia takich objawów, szczególnie u osób >55 roku życia lub z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy i ocena lekarska. Zwłoka może skutkować zagrażającym życiu zawałem, tętniakiem czy zatorowością płucną [1][3].

Pozostałe przyczyny bólu w klatce piersiowej

Ból może mieć też podłoże mięśniowe, być efektem urazu, przeciążenia, lub nerwobóli. Często jest lokalny i nasila się przy ruchach lub ucisku. Takie przyczyny są mniej groźne, choć niekiedy uciążliwe i wymagają leczenia przeciwbólowego oraz rehabilitacji [1][4].

Bóle pochodzenia przewodu pokarmowego (np. refluks, wrzody) mogą naśladować dolegliwości sercowe. Ich rozpoznanie opiera się na dokładnej diagnostyce różnicowej [1][3].

Podsumowanie

Ból w klatce piersiowej to objaw, którego nie wolno bagatelizować. Szybka diagnostyka i rozpoznanie podstawowej przyczyny pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia i zapobiega konsekwencjom zagrażającym życiu. Tylko pełna analiza charakteru bólu, okoliczności jego pojawienia się oraz objawów towarzyszących umożliwia ocenę ryzyka [1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/najczestsze-objawy-chorobowe,najczestsze-objawy-chorobowe,bol-w-klatce-piersiowej—przyczyny–diagnostyka,artykul,1660647.html
• [2] https://www.doz.pl/czytelnia/a12331-Bol_w_klatce_piersiowej__przyczyny_niekardiologiczne
• [3] https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/najczestsze-objawy-chorobowe,bolesci-w-klatce-piersiowej-budza-nasz-niepokoj–oto-najczestsze-przyczyny,artykul,79749467.html
• [4] https://diag.pl/pacjent/artykuly/bol-w-klatce-piersiowej-czy-to-zawsze-zawal-poznaj-mozliwe-przyczyny/